• 5z.jpg

Twardość i stabilność gatunków drewna

Często słyszymy, że pewne gatunki drewna pracują więcej a inne mniej pod wpływem warunków klimatycznych, że niektóre nadają się do zastosowanie na ogrzewanie podłogowe, a zakup innych fachowcy stanowczo nam odradzają. Z drugiej strony dla użytkownika niemniej ważna jest twardość drewna. W sypialni możemy pozwolić sobie na mniejszą odporność podłogi, natomiast salon powinien już wytrzymać dość duże nasilenie ruchu. Kolejną istotną sprawą jest po prostu wygląd podłogi. Projektując pomieszczenie pod odpowiednią kolorystykę posadzki, warto zastanowić się czy planowany do położenia gatunek drewna na pewno spełni nasze wymagania. W celu prostego przybliżenia Państwu podstawowych parametrów jakimi charakteryzuje sie drewno, zebraliśmy dane o wielu gatunkach zarówno krajowych jak i egzotycznych.

Twardość

Do oznaczania twardości drewna najczęściej stosuje się skalę Brinella. W metodzie tej w próbkę drewna wciska się kulkę ze stali hartowanej. Próbkę obciąża się kulkę stalową o średnicy 10 mm siłą równą 100 kg. Wartość liczbową oblicza sie z odpowiedniego wzoru, mierząc odkształcenie jakie powstało na drewnie podczas obciązenia. Na rysunku poniżej można zobaczyć twardościomierz stosowany w technice pomiarowej.

Twardościomierz 

Skurcz styczny (1), promieniowy (2), wzdłużny (3)

Skurcz to po prostu podatność drewna na zmiany wymiarów w danym kierunku pod wpływem zmian wilgotności. Kurczenie się lub pęcznienie wykazuje zróżnicowanie zależnie od kierunku ułożenia włókien. Najniższą wartość wykazują zmiany liniowe w kierunku równoległym (najczęściej wzdłuż długości klepki), większe w kierunku promieniowym, największe zaś – w kierunku stycznym. Wartości te wyrażamy w sposób procentowy. Często pomija się skurcz wzdłużny, jako że jego wartości są niewielkie w porównaniu z odchyleniami w pozostałych kierunkach. 

"Paczenie" drewna 

To różnica pomiędzy skurczem stycznym a promieniowym. Im większe są to różnice, tym drewno jest mniej stabilne (bardziej się odkształca pod wpływem zmian klimatycznych). Analizując ten parametr, możemy wnioskować który gatunek nadaje się do zastosowania np. na ogrzewanie podłogowe, gdzie występują duże zamiany wilgotności.

Gęstość

Jest to stosunek jego ciężaru do objętości, na którą składa się objętość substancji drzewnej i wszystkich porów. Podaje się ten parametr dla drewna świeżego, lub dla drewna o określonej wilgotności (najczęściej 12%). Gęstość drewna ma wpływ na jego twardość (twardość rośnie wraz ze wzrostem gęstości), a także na stabilność i obróbkę materiału.

Zestawienie parametrów

GATUNEK TWARDOŚĆ Brinella Skurcz styczny [%] Skurcz promieniowy [%] Paczenie drewna (różnica pomiędzy skurczem stycznym a promieniowym) Ciężar właściwy przy wilgotności 12% [kg/m3]
Sosna 1,6 9,8 5,1 4,70 550
Olcha 2,1 9,3 4,4 4,90 560
Brzoza 2,6 7,8 5,3 2,50 660
Klon europejski 3 8 3 5,00 660
Czereśnia 3,2 8,7 5 3,70 610
Mahoń 3,2 5,6 3 2,60 530
Orzech europejski 3,3 7,5 5,4 2,10 570
Orzech amerykański 3,4 7,8 5,5 2,30 680
Iroko/Kambala 3,4 5,5 3,5 2,00 635
Teak 3,5 4,7 2,6 2,10 670
Wiśnia 3,6 8,7 5 3,70 630
Sapelle 3,6 4,8 3,5 1,30 680
Dąb 3,7 11,9 8 3,90 680
Dąb czerwony 3,7 8,2 4 4,20 765
Akacja  3,7 7  4,6  2,40  830
Buk 3,8 11,8 5,8 6,00 730
Jesion 4 8 4,6 3,40 720
Doussie 4 4,6 3,1 1,50 750
Drzewo różane 4,4 4,6 2,9 1,70 840
Palisander 4,5 5,1 2,1 3,00 870
Jarrah 4,7 6,6 4,6 2,00 950
Merbau 5 4,4 2,7 1,70 830
Badi 5,4 7,4 4,5 2,90 700
Kempas 5,5 7,8 4,3 3,50 810
Sukupira 5,6 7,1 4,9 2,20 915
Wenge 6,1 9,1 5,9 3,20 870
Tali 6,2 3,6 2,2 1,40 920
Jatoba 7 7,1 3,8 3,30 955
W tabeli przedstawiono zestawienie omawianych parametrów dla gatunków europejskich i egzotycznych. Dane są ułożone według wzrastającej twardości drewna.

 

Paczenie drewna a jego twardość

 

Wykres obrazuje zestawienie "paczenia" (czyli różnicy pomiędzy skurczem stycznym i promieniowym) poszczególnych gatunków i ich twardości. Niebieska linia przedstawia twardość, natomiast czerwona - "paczenie" drewna. Doskonale widać w tym momencie które gatunki są stabilne i mogą być zastosowane np. na ogrzewanie podłogowe, a których należy raczej unikać (Buk, Klon, ...). Porównując parametry możemy wybrać drewno na tyle twarde i optymalnie stabilne aby spełniło nasze oczekiwania.

 

Sprawdź również inne artykuły:

Copyright © 2019 P.H. DREXPOL Wiesław Zuch. Wszelkie prawa zastrzeżone.